Co to jest nawiązka?

Co to jest nawiązka? Zadaje sobie to pytanie każdy, kto ma stanąć przed sądem w wyniku wyrządzenia krzywdy na zdrowiu drugiej osoby, w ruchu komunikacyjnym lub przestępstwa przeciwko środowisku. Nawiązka jest to kwota pieniężna stanowiąca środek karny podlegająca opłaceniu na rzecz poszkodowanego przez sprawcę. 

Co to jest nawiązka w prawie karnym?

Nawiązką określana jest kwota pieniędzy, która ma zostać zapłacona na rzecz poszkodowanego jako forma odszkodowania ze strony sprawcy. Zazwyczaj jest ona uiszczana na konto pokrzywdzonego, jednakże w wyniku śmierci lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, sąd wskazuje nawiązkę do przekazania na rzecz bliskich lub Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Za decyzją Wysokiego Sądu może być też tak, że zostanie ona przekazana zarówno poszkodowanemu, jak i na cel powyższego Funduszu. 

Nawiązka najczęściej jest zasądzana obok kary zasadniczej (kara pozbawienia lub ograniczenia wolności), z którą powinien liczyć się sprawca po dokonaniu czynu krzywdzącego. Jej obecność i wysokość zawsze jest orzekana przez sąd w ramach danego wyroku, a w życie wchodzi po jego uprawomocnieniu. Co więcej, jeśli wysokość nawiązki nie satysfakcjonuje poszkodowanego, może on wszcząć odrębne postępowanie cywilne w celu uzyskania większej kwoty. Należy również pamiętać, że nawiązka podlega dziedziczeniu, zatem zyskując spadek po sprawcy obarczonego nawiązką, należy uregulować dług.

Czy nawiązka KK wyklucza zadośćuczynienie?

Nawiązka KK, czyli nawiązka w kodeksie karnym jest zawsze dodatkową formą zadośćuczynienia obok postawionej kary zasadniczej zasądzanej przez sąd. Jak już wyżej wspomniano, nawiązka jest formą środka karnego, który ma za zadanie po części pokryć koszty szkody, której rozmiarów nie da się dokładnie określić. Jest w takim razie uproszczoną formą rekompensaty.

Natomiast w przypadku zadośćuczynienia powinna być to dokładna suma, która pokryje wszystkie szkody poniesione przez ofiarę, np. w wypadku samochodowym będzie to naprawa samochodu i hospitalizacja. Pieniądze na ten cel wypłacane są zazwyczaj z ubezpieczenia posiadanego przez sprawcę. Jeśli jest to możliwe, nawiązka wtedy nie jest zasądzana. Nie ma zatem przypadku, w którym pokrzywdzony zyska podwójną kwotę. 

Nawiązka sądowa w przypadku przestępstwa przeciwko życiu lub zdrowiu

Rozprawy sądowe, w których możliwe jest orzeczenie nawiązki na rzecz ofiary, dotyczą postępowań karnych. Występują trzy grupy przestępstw, za które może być zasądzony tego typu środek karny. Do pierwszej z nich należą wszystkie czyny karalne przeciwko zdrowiu lub życiu. Nawiązka regulowana przez kodeks karny art. 39 orzekana jest w takich przypadkach jak naruszenie czynności narządu ciała, uszczerbek na zdrowiu lub ciężki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie ciała lub rozstrój zdrowia. 

Najczęściej nawiązka z tego tytułu jest zasądzana w postępowaniach w przypadku naruszenia zdrowia lub śmierci w wyniku wypadków komunikacyjnych. Może być ona uiszczana bezpośrednio na rzecz pokrzywdzonego, ale również pośrednio dla osób bliskich zmarłej osoby. 

Nawiązka sądowa w przypadku przestępstwa przeciwko środowisku 

Nawiązka może być także ustalona w wyniku postępowania karnego po dokonaniu przestępstw przeciwko środowisku. W tym przypadku mogą one dotyczyć różnych zniszczeń w świecie roślinnym i zwierzęcym, celowe zanieczyszczanie środowiska, nieodpowiednie postępowanie z odpadami, w tym także niewłaściwe zabezpieczenie materiału promieniotwórczego oraz inne zachowania godzące w naturalne piękno krajobrazu. Kwota pieniężna z tego tytułu pokrywana jest przez sprawcę na rzecz Instytucji lub Parków Narodowych, w zależności od rodzaju i miejsca dokonanej krzywdy. 

Nawiązka sądowa w przypadku sprowadzenia katastrofy w ruchu komunikacyjnym

W wyniku wypadku w ruchu komunikacyjnym, sprowadzenia bezpośredniego niebezpieczeństwa katastrofy w ruchu, sprowadzenia katastrofy komunikacyjnej lub spowodowanie wypadku komunikacyjnego przez żołnierza nawiązka orzekana przez sąd jest na rzecz poszkodowanego w tym wydarzeniu. W przypadku śmierci ofiary, nawiązka sądowa może być skierowana dla najbliższych, których sytuacja życiowa w wyniku tragedii uległa pogorszeniu, lub jeśli nie ma takiej możliwości, jest ona uiszczana na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. 

W jakich wysokościach może być nadana nawiązka sądowa w prawie karnym?

Nawiązka na rzecz poszkodowanego może być orzeczona w wysokości do 100 000 zł. Jej kwota dostosowywana jest indywidualnie podczas każdego procesu karnego. W szczególnych przypadkach, gdy wymierzona kwota konieczna do pokrycia przez sprawcę powodowałaby problem dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny, wtedy sąd może zmniejszyć jej wysokość. Nawiązka wynosząca do 1 000 000 zł może być zasądzona w przypadku gdy podczas dokonania przestępstwa sprawca osiągnął korzyść majątkową znacznej wartości. 

Kiedy i jak zapłacić nawiązkę na rzecz poszkodowanego?

Obowiązek uiszczenia nawiązki na rzecz pokrzywdzonego przez sprawcę następuje po uprawomocnieniu się wyroku. Po upływie tego terminu powinien niezwłocznie pozyskać dane do zapłaty zawiązki od poszkodowanego i pokryć kwotę. Nie ma określonego dokładnego czasu, jakie przysługuje sprawcy na zapłatę, jednakże lepiej jest to zrobić, zanim zostanie wydane wezwanie pokrzywdzonego. Przedawnienie nawiązki następuje dopiero po 6 latach od wyroku. Rzadko jednak sprawcom udaje się uniknąć tego typu środka kary, ze względu na możliwość wystąpienia osoby upoważnionej do sądu lub komornika w celu wyegzekwowania nawiązki.  

Czy nawiązka KK może być pokryta przez ubezpieczyciela?

Niestety nie ma takiej możliwością, aby nawiązka była pokrywana przez ubezpieczyciela. Sprawca musi samodzielnie pokryć jej koszty na rzecz ofiary lub jej rodziny. Czasami udaje odzyskać się pieniądze od ubezpieczyciela jedynie, wtedy gdy całą sprawę prowadzi się zgodnie z ustalonymi zasadami. Należy mieć jednak na uwadze, że wypłata ze strony ubezpieczyciela nie będzie miała miejsca zaraz po uprawomocnieniu się wyroku. Możliwość domagania się zwrotu pieniędzy przekazanych na nawiązkę z tytułu polisy OC zależy od okoliczności sprawy. 

Oferta usług prawnych, z których warto skorzystać w momencie nałożenia nawiązki

Chcąc uzyskać konkretne odpowiedzi na pytanie, czy można zwrócić się do ubezpieczyciela o zwrot kosztów nawiązki, najlepiej jest skonsultować się z adwokatem i przedstawienie mu wszystkich szczegółów całej sprawy. Oferta kancelarii Adama Zaleskiego obejmuje prawo rodzinne, cywilne, karne, gospodarcze i handlowe, a także prawo nieruchomości. Adwokat Lublin świadczy kompleksowe usługi prawne, sporządza i prowadzi niezbędną dokumentację w każdej sprawie, negocjuje między stronami, udziela porad oraz sporządza opinie i reprezentuje swoich klientów przed sądem.

Nasza kancelaria Adama Zaleskiego oferuje także świadczenia z prawa pracy w Lublinie. Wpieramy naszych klientów w przypadku dochodzeń roszczeń w postępowaniu egzekucyjnym, ogłaszania upadłości oraz prowadzenia rokowań. Zapraszamy do kontaktu i współpracy.