Obowiązek udzielenia pomocy po wypadku – kogo obowiązuje?
Co do tego nie ma wątpliwości – udzielenie pierwszej pomocy to nasz obowiązek. Podstawowych procedur ratunkowych uczymy się w wielu miejscach, zarówno w szkołach, podczas kursu na prawo jazdy, czy też w trakcie ćwiczeń BHP w pracy. Życie pisze jednak różne scenariusze i nieraz obawa przed “zaszkodzeniem” poszkodowanemu blokuje świadka lub uczestnika zdarzenia przed działaniem. Jak w takim wypadku wyglądają podstawy prawne udzielenia pierwszej pomocy?
Kodeks karny a udzielenie pierwszej pomocy
Bez względu na sytuację każdy, kto był uczestnikiem lub świadkiem wypadku ma prawny obowiązek udzielenia pierwszej pomocy – w tej kwestii nie uznaje się wyjątków, o czym można przeczytać w artykule 162 Kodeksu Karnego.
§ 1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.§ 2. Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w których możliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej.
O konieczności udzielenia pierwszej pomocy można także przeczytać w innych, obowiązujących na terenie Polski prawnych dokumentach, np. w:
- Kodeksie drogowym – art. 44 ust. 2 pkt 1,
- Kodeksie pracy – art. 209,
- Ustawie o Państwowym Ratownictwie Medycznym.
O czym pamiętać, podczas udzielania pierwszej pomocy?
Udzielenie pierwszej pomocy to obowiązek każdego – czytając prawo karne nie ma co do tego wątpliwości. Jak jednak wygląda cała procedura? Przede wszystkim:
- po zauważeniu osoby poszkodowanej powinno się od razu, niezwłocznie, poinformować o tym odpowiednie służby. Podczas tej czynności nie należy także oddalać się od miejsca zdarzenia – jeżeli jest taka konieczność, to po telefonie należy wrócić i poczekać na służby,
- w rozmowie z dyspozytorem należy szczegółowo opisać stan poszkodowanego – im dokładniej, tym lepiej. Dzięki temu będzie on mógł podać kilka wskazówek i poinstruować jak powinna wyglądać pierwsza pomoc – często sekundy są kluczowe, dlatego też trzeba w pełni zaufać dyspozytorowi,
- na koniec, w miarę możliwości, można zacząć udzielać pierwszą pomoc,
- należy poczekać na miejscu zdarzenia na przyjazd odpowiednich służb.
Pierwsza pomoc – najczęstsze obawy
Mimo tego, że obowiązek udzielenia pomocy po wypadku ma każdy, to mimo wszystko wśród wielu osób rodzą się pewne obawy wynikające z braku wiedzy o procedurach, czy też braku pewnych umiejętności. Spokojnie! Polskie prawo bierze pod uwagę wiele scenariuszy i nie wymaga od przeciętnego obywatela posiadania specjalistycznej wiedzy lekarskiej. Właśnie dlatego każdy, kto udziela pierwszej pomocy:
- powinien zadbać również o siebie – świadek może odstąpić od czynności ratunkowych w chwili własnego zagrożenia zdrowia lub życia. Nie zwalnia go to jednak z reszty procedur tj. zawiadomienia odpowiednich służb,
- nie powinien obawiać się konsekwencji swoich działań – jeżeli po podjęciu wszystkich możliwych kroków ratunkowych nie da się uratować poszkodowanego to osoba, która podjęła się udzielenia pierwszej pomocy, nie ponosi za to żadnych konsekwencji. Należy jednak pamiętać, że im szybsza reakcja, tym szanse na uratowanie poszkodowanego rosną – nie należy więc zwlekać.
Co zatem jest karane?
Podstawy prawne udzielenia pierwszej pomocy mogą jeszcze budzić kilka wątpliwości odnośnie sytuacji, w których można spodziewać się kary. Za co ponosi się odpowiedzialność? Przede wszystkim za:
- obojętne przejście obok osoby poszkodowanej, niezawiadomienie służb i nieudzielenie pomocy. Nie trzeba podejmować prób udzielenia pierwszej pomocy w chwili, kiedy na miejscu zdarzenia znajdują się już odpowiednie służby – tylko w tym wypadku jest się zwolnionym z opisanych wcześniej schematów postępowania,
- ucieczkę lub oddalenie się od miejsca zdarzenia (dotyczy to uczestników wypadku drogowego). Jeżeli uczestnik wypadku musiał się oddalić od miejsca zdarzenia, by zawiadomić odpowiednie służby, powinien natychmiast po wykonaniu tych czynności wrócić na miejsce,
- świadome zniszczenie lub zatarcie dowodów w sprawie na miejscu wypadku. Wszystkie czynności, które mogą utrudnić śledztwo służbom, są karane.
Prawny obowiązek udzielenia pomocy ma także uczestnik wypadku, który stwierdzi, że poszkodowany nie jest w ciężkim stanie i nawiązuje kontakt. I tak musi on skontaktować się z odpowiednimi służbami – dobry stan poszkodowanego nie zwalnia go z tego obowiązku.
Podsumowując – kto udziela pierwszej pomocy? Każdy, kto widzi drugiego człowieka w położeniu, które zagraża jego zdrowiu lub życiu – bierność w takich sytuacjach to najgorsza droga, która prowadzić może nawet do śmierci poszkodowanego. Kara za nieudzielenie pierwszej pomocy jest surowa i bezwzględna, gdyż oprócz utraty poczucia moralnej odpowiedzialności sąd może wymierzyć karę do 3 lat pozbawienia wolności.
Nasza kancelaria prawna Lublin zajmuje się sprawami z szeroko rozumianego prawa karnego. Nie jest nam również obce: