05 września 2024

Oskarżony w procesie karnym – o czym warto wiedzieć?

Proces karny to jedno z najbardziej trudnych, stresujących i skomplikowanych doświadczeń w życiu oskarżonego. W obliczu zarzutów każda decyzja może mieć kluczowe znaczenie i wpłynąć na wyrok sądu, a jeden niewłaściwy krok – znacznie pogorszyć aktualną sytuację. Co właściwie kryje się pod pojęciem “oskarżony”? Jak odpowiednio przygotować się do procesu, żeby zwiększyć swoje szanse? O czym warto wiedzieć i pamiętać, by zminimalizować ryzyko błędów? Dlaczego w takiej sytuacji bardzo przyda się wsparcie specjalisty, na przykład naszej kancelarii adwokackiej w Lublinie? Sprawdź w artykule.

Czym się różni podejrzany od oskarżonego?

Tak właściwie, żeby odpowiednio odpowiedzieć na to pytanie, musimy wprowadzić trzy różniące się od siebie pojęcia, takie jak: osoba podejrzana, podejrzany i oskarżony. Ludzie niezaznajomieni z zawiłościami prawnymi często stosują zamiennie sformułowania “osoba podejrzana” i “podejrzany”, ale jest to błędne.

Osoba podejrzana to – jak nazwa wskazuje – osoba, którą z jakichś powodów, na bazie zaistniałych przesłanek, podejrzewa się o popełnienie danego przestępstwa. Co bardzo ważne, to ktoś, komu nie przedstawiono jeszcze zarzutów popełnienia przestępstwa. W związku z tym osoba podejrzana nie jest stroną postępowania karnego!

Z kolei podejrzany to ktoś, wobec kogo wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów albo już przedstawiono mu zarzuty i wezwano do przesłuchania. Zatem podejrzany, w przeciwieństwie do osoby podejrzanej, staje się stroną w postępowaniu karnym.

Natomiast oskarżony to osoba, wobec której zebrano materiał dowodowy znacznie wskazujący na popełnienie przestępstwa. Zatem wobec takiej osoby zakończył się już etap postępowania przygotowawczego i zaczęło się postępowanie sądowe, czyli wniesiono do sądu akt oskarżenia. Zdarza się też, że prokurator składa wniosek o skazanie bez rozprawy.

Jak widać powyżej, sprawca danego czynu grożącego odpowiedzialnością karną nie staje się natychmiast oskarżonym.

Od czego zacząć przygotowania do procesu karnego?

Osoba, której grozi proces karny, powinna jak najszybciej – najlepiej jeszcze przed kontaktem ze strony policji, a potem prokuratora i sądu – ustalić strategię obrony. To kluczowa sprawa już na samym początku!

Warto pamiętać, że wszystko, co taka osoba mówi przy organach ścigania, zostaje skrupulatnie odnotowane w protokołach. Wystarczy niefrasobliwie i nieprzemyślanie odpowiedzieć na chociażby jedno pytanie na wczesnym etapie postępowania, by potem mieć z tego powodu problemy. Niefortunna wypowiedź będzie później zestawiana z następnymi i analizowana pod kątem wiarygodności.

Zazwyczaj zwykły człowiek – nawet bardzo inteligentny i przenikliwy – nie śledzi przepisów i nie nadąża za zawiłościami prawnymi na takim poziomie jak doświadczony prawnik. Nie ma też żadnego rozeznania, w jaki sposób analizowane są wyjaśnienia podejrzanego czy oskarżonego w procesie karnym, gdyż taką wiedzę nabywają dopiero aplikanci po ukończeniu studiów prawniczych. W związku z tym należy pamiętać o bardzo ważnej zasadzie: jeśli zanosi się na cokolwiek, jak najszybciej idź do adwokata!

Również jeżeli oskarżonego zatrzymała policja albo inne służby, powinien natychmiast poprosić o kontakt z obrońcą, w dodatku nie składać żadnych wyjaśnień aż do czasu uzgodnienia strategii ze swoim adwokatem. Gdzie szukać takiego wsparcia? Zapraszamy do naszej kancelarii prawnej w Lublinie.

Czy oskarżony może kłamać podczas przesłuchania?

Oskarżony w procesie karnym nie ma prawnego obowiązku mówienia prawdy w trakcie przesłuchania – a zatem zupełnie legalnie może skłamać. Nie można nikogo zmusić do tego, żeby sam się obciążył. Dlatego w przeciwieństwie do świadka w postępowaniu karnym nie poucza się osoby oskarżonej o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych zeznań.

Podejrzany lub oskarżony, nawet jeśli dokonał danej zbrodni, nie musi ani dostarczać dowodów własnej winy, ani obciążać się za pomocą zeznań. Ma prawo zataić niewygodne dla niego fakty, żeby uniknąć odpowiedzialności karnej albo zmniejszyć grożący mu wyrok.

Czy to oznacza, że w trakcie przesłuchania warto kłamać? Niekoniecznie, gdyż to nie zawsze się opłaca. Należy pamiętać, że poza słowami oskarżonego organy ścigania dysponują też innymi sposobami dochodzenia prawdy – zebranym materiałem dowodowym, zeznaniami świadków… Jeżeli wyjaśnienia oskarżonego nie będą pasować do innych dostępnych dowodów, może on utracić wiarygodność, a tym samym zwiększyć prawdopodobieństwo wyroku skazującego.

Oskarżony – zwłaszcza osoba niemająca wcześniej doświadczenia z żadnym procesem karnym – nie zawsze zdaje sobie sprawę, czy kłamstwo mu pomoże, czy jeszcze bardziej go pogrąży. Dlatego ogromnie istotne jest skorzystanie z usług adwokackich, na przykład naszej kancelarii prawnej w Lublinie. Adwokat, bazując na wieloletnim doświadczeniu, będzie wiedział, co warto powiedzieć w sądzie, a co ze względu na interes oskarżonego lepiej zataić.

Czy oskarżony może bronić się sam?

Tak naprawdę każdy może bronić się w sądzie samodzielnie. Przymus adwokacki w Polsce jest ograniczony do znikomej liczby przypadków. Najczęściej dotyczy spraw rozgrywających się przed najwyższymi organami sądowniczymi, na przykład Sądem Najwyższym, Trybunałem Konstytucyjnym czy Naczelnym Sądem Administracyjnym.

To, że oskarżony może bronić się sam w procesie karnym, wcale nie oznacza, że powinien. Dlaczego? O tym, że zwykły człowiek nie ma wiedzy prawnej ani doświadczenia na takim poziomie jak adwokat, już wspominaliśmy. Dodamy jeszcze inną ważną informację: obrońca może rozmawiać, negocjować i dochodzić do porozumienia z organami procesowymi na dużo lepszych zasadach niż oskarżony czy podejrzany. Znalezienie sobie adwokata oznacza zatem zajęcie znacznie korzystniejszej pozycji wyjściowej podczas procesu karnego.

To nie wszystko w tym temacie. Sprawy ogromnie różnią się od siebie charakterem. Z perspektywy obrońcy czym innym jest wypadek drogowy, a zupełnie czym innym przynależność do grupy przestępczej. Jeśli doszło do wypadku, zazwyczaj potem następuje analiza przeprowadzona przez biegłego. Dobry obrońca ma odpowiednie znajomości wśród biegłych, co pozwala mu na uzyskanie lub zweryfikowanie niezwykle przydatnych podczas procesu informacji. W naszej lubelskiej kancelarii adwokackiej współpracujemy z wieloma biegłymi mającymi różne specjalizacje. Dzięki temu możemy na przykład wyliczyć przypuszczalną prędkość zderzenia podczas wypadku samochodowego, by potem skonfrontować wyniki z tym, co ustaliła policja. Z kolei przy przestępstwach narkotykowych, wyłudzeniach czy innych tego typu sprawach możemy dokonać analizy, na ile oskarżony ma szansę wyjść cało z opresji. Takie informacje bywają niemal na wagę złota, a człowiek, który broni się sam, nie dysponuje dostępem do nich.

Gdzie oskarżony może szukać pomocy prawnej?

Albo Tobie, albo komuś z Twoich bliskich grozi proces karny? Szukasz wsparcia przy stworzeniu sensownej i przemyślanej strategii obrony? Nie wiesz, jak odpowiednio się przygotować do stawienia się w sądzie? Chcesz zwiększyć swoje szanse na tyle, na ile to możliwe w tej konkretnej sytuacji? Masz pytania lub wątpliwości? Skontaktuj się jak najszybciej z naszą kancelarią prawną w Lublinie. Zadbamy o Twoją sprawę.