Odszkodowanie za mobbing

Coraz więcej polskich pracowników ma świadomość dotyczącą zjawiska mobbingu. Nie każdy jest jednak gotów, by walczyć o odszkodowanie za mobbing. Panuje przekonanie, że trudno jest go udowodnić, a ewentualne zadośćuczynienie nie jest warte tego zachodu. Czy tak jest w rzeczywistości? Przyjrzyjmy się temu zagadnieniu bliżej.

Czy należy się odszkodowanie za mobbing w pracy?

Aby odpowiedzieć na to pytanie, warto przywołać na początek zapisaną w Kodeksie pracy zasadę równego traktowania w zatrudnieniu. Zgodnie z nią pracownicy mają równe prawa z tytułu wykonywania takich samych obowiązków. Równe traktowanie ma dotyczyć m.in. takich kwestii jak sposób nawiązania i rozwiązania pracy, warunki zatrudnienia czy możliwości awansów i szkoleń podnoszących kwalifikacje. Obowiązywać ma wszystkich pracowników, niezależnie od płci, wieku, rasy, religii, narodowości, orientacji seksualnej, stopnia sprawności, przekonań politycznych czy faktu zatrudnienia na czas określony/nieokreślony, w pełnym/niepełnym wymiarze czasu pracy.

Artykuł 18[3D] Kodeksu pracy podaje, że pracownik, względem którego pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo uzyskać odszkodowanie. Podaje również minimalną kwotę takiego odszkodowania: nie może być ona niższa niż minimalne wynagrodzenie za pracę w danym roku. Jeśli u pracownika wystąpił rozstrój zdrowia z powodu mobbingu, może on dodatkowo ubiegać się o zwrot poniesionych z tego tytułu kosztów. 

Żeby doprecyzować kwestie mobbingu, w 2004 roku wprowadzono przepisy, które definiują to zjawisko. Zapis w Kodeksie pracy głosi, że  mobbing to: 

działanie lub zachowanie dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.

Kolejne zmiany przepisów związanych z mobbingiem pojawiły się we wrześniu 2019 roku i wprowadziły możliwość ubiegania się o odszkodowanie za mobbing w pracy również przez te osoby, które nie rozwiązały umowy o pracę pomimo mobbingu.

Przepisy dają więc zielone światło dla ubiegania się o zadośćuczynienie za mobbing.   

Jak uzyskać odszkodowanie?

Nie jest łatwo udowodnić mobbing. Odszkodowanie udaje się uzyskać tylko w przypadkach, które są dobrze udokumentowane. Oprócz tego muszą być spełnione wszystkie przesłanki mobbingu jednocześnie, tzn. musi on być:

• długotrwały, czyli nie uznaje się pojedynczych incydentów, 
• regularny, czyli kolejne przypadki pojawiają się w niezbyt dużych odstępach czasu,
• uciążliwy, czyli przeszkadzający w wykonywaniu obowiązków, wpływający na wydajność i samoocenę,
• uporczywy, czyli skierowany świadomie w kierunku ofiary mobbingu i powtarzany w celu wywołania wspomnianych wyżej efektów.

Dowodami, które mogą uwiarygodnić wniosek o odszkodowanie za mobbing mogą być m.in.: 

• własne notatki z datami i opisem konkretnych zachowań mobbera, 
• korespondencja firmowa między poszkodowanym a mobberem — maile, wiadomości na komunikatorach, smsy itd., 
• dokumenty związane ze sprawą, np. skarga złożona wcześniej do pracodawcy, zapis grafików pracy, dokumenty związane z nałożeniem kar porządkowych na pracownika,
• dokumentacja medyczna, jak np. paragony za wizyty i psychiatry, psychologa, notatki terapeuty, opinie specjalistów,
• zeznania świadków. 

Wątpliwości budzi możliwość przedstawienia jako dowód nagrań rozmów. Należy dokładnie przemyśleć, czy nagranie nie narusza konstytucyjnych praw uczestniczących w nich osób.

Oprócz powoływania się na kodeks pracy osoba będąca ofiarą mobbingu może skorzystać również z przepisów prawa cywilnego i karnego. Jeśli dochodziło do zjawisk takich jak dyskryminacja lub molestowanie, jest to podstawa, by pozwać mobbera z tych dodatkowych tytułów. Osobom, które gubią się w gąszczu przepisów pomóc może doświadczony adwokat prawo pracy Lublin. 

Ile należy się odszkodowania za mobbing?

Nigdzie nie została określona maksymalna wysokość odszkodowania za mobbing. Oznacza to, że teoretycznie można ubiegać się o kwoty znacznie wyższe, niż odpowiadające minimalnemu wynagrodzeniu. Zadośćuczynienie ma służyć nie wzbogaceniu się pozywającego, lecz utrzymaniu jego dotychczasowych warunków życia. Powinno być dostosowane do:

• okresu trwania zjawiska, 
• poziomu rozstroju zdrowia i intensywności cierpień poszkodowanego, 
• poziomu reakcji pracodawcy (czy reagował na zgłaszane skargi, czy pozostawał bierny). 

Utrzymane w rozsądnych granicach odszkodowanie wynosi kilkukrotność miesięcznej pensji pracownika. 

Najwyższe odszkodowania za mobbing w Polsce sięgały kilkudziesięciu tysięcy złotych. 

Podsumowanie

Jeśli padłeś ofiarą mobbingu, chętnie pomogę Ci w dochodzeniu swoich praw. Doradzam w sprawach związanych z dyskryminowaniem pracowników i mobbingiem w firmach. Pomagam ocenić szanse na odszkodowanie za mobbing. Finansowe zadośćuczynienie jak najbardziej jest osiągalne — wymaga tylko znajomości przepisów i umiejętnego powołania się na nie w pozwie.

Zapraszam do kontaktu – Adwokat Lublin Adam Zalewski